Αποσβέσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων με τις νέες διατάξεις ΠΟΛ 1216/13


Με την ψήφιση του Ν.4110/2013 καθώς και του Ν.4172/2013, εκτός των άλλων, επήλθαν σημαντικές αλλαγές σχετικά με τα ποσοστά και τον τρόπο με τον οποίο διενεργούνται οι αποσβέσεις των παγίων περιουσιακών στοιχείων.

Με αφορμή την κοινοποίηση της ΠΟΛ.1216/2013, αναλύονται οι διατάξεις με τις οποίες επέρχονται αλλαγές, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ερωτηματικά ως προς την εφαρμογή τους και να κρίνεται αναγκαία η έκδοση από τον νομοθέτη περαιτέρω ερμηνευτικών εγκυκλίων για την ορθή εφαρμογή των σχετικών διατάξεων.

Για διαχειριστικές περιόδους που αρχίζουν μέχρι και την 31/12/2012 

Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης στ της παρ. 1 του άρθρου 31 του Ν. 2238/1994, όπως αυτός ίσχυε πριν τις αλλαγές που επήλθαν με τον Ν. 4110/2013, πάγια στοιχεία των οποίων η αξία κτήσης του καθενός είναι μέχρι χίλια διακόσια (1.200) ευρώ, μπορούσαν να αποσβεσθούν εξ ολοκλήρου μέσα στη χρήση κατά την οποία αυτά χρησιμοποιήθηκαν ή τέθηκαν σε λειτουργία.

Για τα καινούργια μηχανήματα και το λοιπό μηχανολογικό ή τεχνικό εξοπλισμό παραγωγής (που αποκτούσαν από 1/1/1998 και μετά) οι βιομηχανικές, βιοτεχνικές, μεταλλευτικές, λατομικές και οι μικτές επιχειρήσεις αυτών, οι αποσβέσεις διενεργούνταν υποχρεωτικά είτε με τη σταθερή μέθοδο απόσβεσης είτε με τη φθίνουσα μέθοδο απόσβεσης, με την προϋπόθεση ότι η μέθοδος που θα επιλεγεί, γι’ αυτά τα πάγια στοιχεία, θα εφαρμόζεται κατά πάγιο τρόπο.

Για τον υπολογισμό των αποσβέσεων στα πάγια περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, οι επιχειρήσεις μπορούσαν να επιλέγουν και να χρησιμοποιούν είτε τον κατώτερο είτε τον ανώτερο συντελεστή απόσβεσης είτε οποιονδήποτε άλλο ενδιάμεσο συντελεστήμεταξύ κατώτερου και ανώτερου και με την προϋπόθεση ότι ο συντελεστής που επιλέγεται θα χρησιμοποιείται σταθερά μέχρι την πλήρη απόσβεση των πιο πάνω παγίων στοιχείων.

Οι κατώτεροι και ανώτεροι συντελεστές αποσβέσεων καθορίζονταν με το Π.Δ. 299/2003. Για τον υπολογισμό των τακτικών αποσβέσεων με τη φθίνουσα μέθοδο οι κατώτεροι ή ανώτεροι συντελεστές απόσβεσης που προβλέπονται για τη σταθερή μέθοδο (με το Π.Δ. 299/2003) πολλαπλασιάζονται για κάθε πάγιο περιουσιακό στοιχείο με συντελεστή τρία (3).
Οι νέες επιχειρήσεις για τις τρεις (3) πρώτες διαχειριστικές χρήσεις που έπονται της χρήσης μέσα στην οποία άρχισε η παραγωγική λειτουργία τους, είχαν τη δυνατότητα να προβούν σε απόσβεση όλων των πάγιων περιουσιακών στοιχείων τους, είτε με συντελεστή μηδέν τοις εκατό (0%) είτε με συντελεστή πενήντα τοις εκατό (50%) του ισχύοντος ποσοστού, με την προϋπόθεση ότι ο συντελεστής απόσβεσης που θα επιλεγεί από την επιχείρηση δεν θα μεταβάλλεται από διαχειριστική χρήση σε διαχειριστική χρήση.

(Σημείωση : Σχετικά, δείτε το Π.Δ.299/2003)

Για διαχειριστικές περιόδους που αρχίζουν από την 1/1/2013 και μετά

Οι διατάξεις της παρ. 22 του άρθρου 3 του Ν.4110/2013, οι οποίες αντικαθιστούν την περίπτωση στ’ της παρ. 1 του άρθρου 31 του Ν. 2238/1994 και όπως η τελευταία ισχύει μετά τις αλλαγές με τους Ν. 4141/2013, 4152/2013 και τον 4170/2013, έχουν εφαρμογή για δαπάνες αποσβέσεων που πραγματοποιούνται στις διαχειριστικές περιόδους που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2013 και μετά. Επομένως, οι νέοι συντελεστές εφαρμόζονται για τον υπολογισμό των αποσβέσεων όλων των πάγιων περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων ανεξάρτητα του χρόνου απόκτησης των παγίων αυτών είτε αυτά αποκτήθηκαν πριν από την 01/01/2013 είτε μετά την ημερομηνία αυτή, με την προϋπόθεση ότι οι αποσβέσεις αφορούν στις διαχειριστικές περιόδους που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2013 και μετά.

 Είναι αυτονόητο ότι στην περίπτωση που κατά την 01/01/2013 κάποια επιχείρηση βρίσκεται σε διαχειριστική περίοδο η οποία έχει αρχίσει πριν την 01/01/2013 και θα κλείσει την διαχειριστική της αυτή περίοδο μετά την 01/01/2013, για τον υπολογισμό των αποσβέσεων των παγίων της θα έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του Π.Δ. 299/2003 αποκλειστικά για τη χρήση αυτή και οι νέες διατάξεις θα εφαρμοστούν από την επόμενη περίοδο.

Τα πάγια στοιχεία των οποίων η αξία κτήσης του καθενός είναι μέχρι χίλια πεντακόσια (1.500) ευρώ, μπορούν να αποσβεσθούν εξ ολοκλήρου μέσα στη χρήση κατά την οποία αυτά χρησιμοποιήθηκαν ή τέθηκαν σε λειτουργία.

Οι αποσβέσεις διενεργούνται με τη μέθοδο σταθερής απόσβεσης επί της αξίας κτήσης των πάγιων περιουσιακών στοιχείων, προσαυξημένης με τις δαπάνες προσθηκών και βελτιώσεων, βάσει των παρακάτω συντελεστών.

01. Για όλους τους κλάδους: 
Εδαφικές εκτάσεις: 0% 
Κτιριακές εγκαταστάσεις, γραφεία, οικίες, βιομηχανοστάσια, αποθήκες σταθμοί, μη κτιριακές εγκαταστάσεις και ειδικές εγκαταστάσεις, κατασκευές, εξοπλισμός και ειδικά οχήματα φορτοεκφόρτωσης: 4% 
Μηχανήματα, εξοπλισμός (εκτός Η/Υ και λογισμικού), μέσα μεταφοράς ατόμων, άυλα στοιχεία, δικαιώματα, έξοδα πολυετούς απόσβεσης και λοιπά πάγια στοιχεία: 10%
Εξοπλισμός Η/Υ (κύριος και περιφερειακός) και λογισμικό: 20%
Μέσα μεταφοράς φορτίων: 12%
  
02. Κατά παρέκκλιση των ανωτέρω ισχύουν τα εξής: 
Εδαφικές εκτάσεις για τον τομέα Β (Ορυχεία-Λατομεία), πλην του Β.09 (Υποστηρικτικές δραστηριότητες εξόρυξης): 5% 
Μέσα μεταφοράς ατόμων για τους τομείς N77.11 (Ενοικίαση και εκμίσθωση αυτοκινήτων και ελαφρών μηχανοκίνητων οχημάτων) και Ο85 (Εκπαίδευση) και μέσα μεταφοράς φορτίων για τον τομέα Ν77.12 (Ενοικίαση και εκμίσθωση φορτηγών): 20%
Λοιπά μέσα μεταφοράς για τους τομείς Η49.1 (Υπεραστικές σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών), Η49.2 (Σιδηροδρομικές μεταφορές εμπορευμάτων), Η50 (Πλωτές μεταφορές) και Η51 (Αεροπορικές μεταφορές) - Για τρένα, πλοία και πλωτά μέσα και αεροσκάφη, αντιστοίχως: 5%. 
  
Ειδικά, οι επιχειρήσεις που μέχρι 31/12/2012 χρησιμοποιούσαν τη μέθοδο φθίνουσας απόσβεσης, όπως αυτή ορίζεται στο Π.Δ. 299/2003 (Α΄ 255) και κατά την ως άνω ημερομηνία είχαν αποσβέσει περισσότερο από 50% της αρχικής αξίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου, υποχρεούνται να μεταβούν στο νέο σύστημα (σταθερή μέθοδο απόσβεσης).
 Στις υπόλοιπες περιπτώσεις οι επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν τη διατήρηση του τρέχοντος καθεστώτος (μέθοδος φθίνουσας απόσβεσης), μέχρι τη χρήση που η απόσβεση θα υπερβεί το 50% της αξίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου, οπότε και αυτές μεταβαίνουν στη νέα μέθοδο. 
Κατά τη διάρκεια της μεταβατικής αυτής περιόδου, οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τους συντελεστές απόσβεσης που ορίζονται με το νέο σύστημα, πολλαπλασιαζόμενους με συντελεστή δύο (2).
 Οι επιχειρήσεις αυτές αντί της παραμονής τους στην φθίνουσα μέθοδο μέχρι συμπλήρωσης του 50%, δύναται από 01/01/2013 να εφαρμόσουν απευθείας την σταθερή μέθοδο με τους συντελεστές που ορίζονται με το νέο σύστημα.

Οι επιχειρήσεις που εκμισθώνουν κτίριο που έχει ανεγερθεί σε έδαφός τους αποκλειστικά με δαπάνες του μισθωτή εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδά τους τις αποσβέσεις που προβλέπονται στην περίπτωση αυτή.

Οι νέες επιχειρήσεις, δύνανται για τις τρεις (3) πρώτες διαχειριστικές περιόδους να διενεργούν αποσβέσεις με μηδενικό συντελεστή για όλα τα πάγια περιουσιακά στοιχεία.Από την τέταρτη διαχειριστική περίοδο και μετά, θα υπολογισθούν αποσβέσεις κανονικά και για όλα τα πάγια ανεξάρτητα από τη χρήση της εν λόγω τριετίας που αποκτήθηκαν τα πάγια αυτά. 

Τονίζεται ότι η επιλογή της μη διενέργειας, αφορά αφενός, όλα τα πάγια περιουσιακά στοιχεία (δηλαδή, είτε δεν θα διενεργηθούν αποσβέσεις για κανένα πάγιο περιουσιακό στοιχείο είτε θα διενεργηθούν για όλα) και αφετέρου, σε όλες τις τρεις (3) αυτές χρήσεις (δηλαδή, η επιχείρηση δεν θα διενεργήσει αποσβέσεις ή θα διενεργήσει και στις τρεις (3) πρώτες χρήσεις).
 Τα παραπάνω δεν είναι υποχρεωτικά εφαρμοστέα από τις νέες επιχειρήσεις. Συνεπώς, εφόσον αυτές το επιθυμούν, δύνανται να διενεργούν αποσβέσεις επί των πάγιων περιουσιακών στοιχείων τους κατά τις τρεις (3) ως άνω διαχειριστικές περιόδους, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις.

Για φορολογικές περιόδους που κλείνουν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και εξής

Με το άρθρο 24 του Ν.4172/2013 καθορίζεται εκ νέου ο τρόπος και οι συντελεστές απόσβεσης των παγίων περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων και σύμφωνα με το άρθρο 72 του ιδίου νόμου, οι νέες διατάξεις περί αποσβέσεων του νόμου αυτού θα ισχύουν για φορολογικές περιόδους που κλείνουν από την 01/01/2014 και μετά.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 24 του Ν.4172/2013, οι αποσβέσεις των στοιχείων του ενεργητικού εκπίπτουν από τον κύριο των παγίων στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης σε όλες τις περιπτώσεις εκτός της περίπτωσης χρηματοοικονομικής μίσθωσης όπου εκπίπτουν από τον μισθωτή.

 Ως «χρηματοοικονομική μίσθωση» ορίζεται οποιαδήποτε προφορική ή έγγραφη σύμβαση με την οποία ο εκμισθωτής (κύριος) υποχρεούται έναντι μισθώματος να παραχωρεί στον μισθωτή (χρήστη) τη χρήση ενός περιουσιακού στοιχείου, εφόσον πληρούνται ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια:

α) η κυριότητα του περιουσιακού στοιχείου περιέρχεται στον μισθωτή με τη λήξη του χρόνου της μίσθωσης,
β) η σύμβαση της μίσθωσης περιλαμβάνει όρο συμφέρουσας προσφοράς για την εξαγορά του εξοπλισμού σε τιμή κατώτερη της αγοραίας αξίας,
γ) η περίοδος της μίσθωσης καλύπτει τουλάχιστον το ενενήντα τοις εκατό (90%) της οικονομικής διάρκειας ζωής του περιουσιακού στοιχείου ακόμη και στην περίπτωση που ο τίτλος δεν μεταβιβάζεται κατά τη λήξη της μίσθωσης,
δ) κατά τη σύναψη της σύμβασης της μίσθωσης, η παρούσα αξία των μισθωμάτων ανέρχεται στο ενενήντα τοις εκατό (90%) της αγοραίας αξίας του περιουσιακού στοιχείου που εκμισθώνεται.
ε) τα περιουσιακά στοιχεία που εκμισθώνονται είναι τέτοιας ειδικής φύσης που μόνον ο μισθωτής δύναται να τα μεταχειριστεί δίχως να προβεί σε σημαντικές αλλοιώσεις.

Οι συντελεστές απόσβεσης βάσει των οποίων θα πραγματοποιούνται οι αποσβέσεις από την συγκεκριμένη χρήση και μετά είναι :


Κατηγορία ενεργητικού επιχείρησης Συντελεστής απόσβεσης (% ανά φορολογικό έτος) 
Κτίρια, κατασκευές, εγκαταστάσεις, βιομηχανικές και ειδικές εγκαταστάσεις, μη κτιριακές εγκαταστάσεις, αποθήκες και σταθμοί, περιλαμβανομένων των παραρτημάτων τους (και ειδικών οχημάτων φορτοεκφόρτωσης) 
Εδαφικές εκτάσεις που χρησιμοποιούνται σε εξόρυξη και λατομεία, εκτός αν χρησιμοποιούνται για τις υποστηρικτικές δραστηριότητες εξόρυξης 
Μέσα μαζικής μεταφοράς, περιλαμβανομένων αεροσκαφών, σιδηροδρομικών συρμών, πλοίων και σκαφών 
Μηχανήματα, εξοπλισμός εκτός Η/Υ και λογισμικού 10 
Μέσα μεταφοράς ατόμων 16 
Μέσα μεταφοράς εμπορευμάτων («εσωτερικές εμπορευματικές μεταφορές» ) 12 
`Αυλα στοιχεία και δικαιώματα και έξοδα πολυετούς απόσβεσης 10 
Εξοπλισμός Η/Υ, κύριος και περιφερειακός και λογισμικό 20 
Λοιπά πάγια στοιχεία της επιχείρησης 10 
  


Ο συντελεστής απόσβεσης του παραπάνω πίνακα για τα άυλα στοιχεία και δικαιώματα ισχύει, εφόσον δεν προκύπτει συμβατικά από την αρχική συμφωνία διαφορετική των δέκα (10) ετών οικονομική διάρκεια ζωής, οπότε και ο συντελεστής διαμορφώνεται ως το πηλίκο «1 διά έτη διάρκειας ζωής δικαιώματος».

 Σε περίπτωση δικαιωμάτων που θεμελιώθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης, για την αναπόσβεστη αξία (εναπομείνασα αξία) ως διάρκεια δικαιώματος λαμβάνεται η υπολειπόμενη διάρκεια του δικαιώματος.

Επισημαίνεται ότι, παραμένει το όριο των χιλίων πεντακοσίων ευρώ (1.500) που αφορά την αξία του περιουσιακού στοιχείου που μπορεί να αποσβεστεί εξ ολοκλήρου μέσα στο φορολογικό έτος που αποκτήθηκε, καθώς και η δυνατότητα (επί της ουσίας) των νέων επιχειρήσεων να αναβάλουν την απόσβεση των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης κατά τα πρώτα τρία (3) φορολογικά έτη.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, δημιουργούνται ερωτηματικά ως προς την ορθή εφαρμογή τους, καθώς και ως προς την πλήρη κάλυψη όλων των ζητημάτων που θα προκύψουν. Για τις διατάξεις του Ν. 4172/2013, σύμφωνα και με την ΠΟΛ.1216/24-9-2013, θα δοθούν επιπλέον διευκρινίσεις, όσο πλησιάζει ο χρόνος εφαρμογής τους. Ωστόσο δημιουργούνται ερωτήματα και κατά την εφαρμογή των διατάξεων, όπως αυτές τροποποιήθηκαν με τον Ν. 4110/2013 και οι οποίες έχουν άμεση εφαρμογή.

Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με το άρθρο 43 του Ν.2190/1920 «Τα ποσά των εξόδων εγκατάστασης (πολυετούς απόσβεσης) των κατηγοριών "έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστάσεως" και "τόκοι δανείων κατασκευαστικής περιόδου", καθώς και τα ποσά των λογαριασμών "έξοδα αυξήσεως κεφαλαίου και εκδόσεως ομολογιακών δανείων", "έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων", "έξοδα αναδιοργανώσεως" και "λοιπά έξοδα πολυετούς αποσβέσεως" της κατηγορίας "λοιπά έξοδα εγκαταστάσεως" αποσβένονται είτε εφάπαξ κατά το έτος πραγματοποίησής τους, είτε τμηματικά και ισόποσα μέσα σε μία πενταετία». Στο άρθρο 31 του Ν.2238/1994 και το άρθρο 24 του νέου Κ.Φ.Ε. (Ν.4172/2013) ο συντελεστής απόσβεσης για τα έξοδα πολυετούς απόσβεσης ορίζεται σε 10% και απαιτείται η εναρμόνιση των διατάξεων των δύο νόμων.

Δείτε επίσης την ΠΟΛ.1216/2013 στην online τράπεζα.
http://www.e-forologia.gr